Ankara-Kahire normalleşmesinde bir adım daha: Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, bugün Türkiye’ye geliyor
T24 Haber Merkezi
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, bugün Türkiye’ye geliyor. Ankara-Kahire ilişkilerinin normalleşmesi sürecinde, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın 12 yıl sonra ilk kez 14 Şubat’ta gerçekleştirdiği Mısır ziyareti önemli bir dönüm noktası olmuştu. Mısır Dışişleri Bakanı’nın Türkiye ziyareti, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan‘ın resmî davetiyle gerçekleşecek.
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, dışişleri bakanları arasında bugün yapılacak ikili görüşmede, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı’nın hazırlıklarının ele alınması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kahire ziyaretinde Türkiye-Mısır Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinin cumhurbaşkanları başkanlığında yeniden tesisine ilişkin Ortak Bildiri imzalanmıştı.
Öte yandan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Mısırlı mevkidaşı Şukri’nin bugün gerçekleştireceği ikili görüşmede başta Gazze olmak üzere Libya, Doğu Akdeniz, Sudan, Afrika Boynuzu ve Sahel gibi bölgesel konuların da ele alınması öngörülüyor.
Yine diplomatik kaynaklar, “Türkiye ve Mısır’ın gelişen ilişkilerinin bölgesel konular için önemli bir sinerji yarattığını ve bölgede mevcut ve giderek artan sınamalar karşısında Mısır ve Türkiye’nin çıkarlarının giderek birleştiğini” aktararak iki ülkenin Gazze ve Libya konusundaki yaklaşımlarının örtüştüğü aktarıldı. Kaynaklar, Mısır Dışişleri Bakanı Şukri’nin Türkiye ziyaretiyle tüm bu konular hakkında daha derinlemesine görüş alışverişinde bulunulacağını ve atılabilecek somut adımların ele alınacağını kaydetti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şubat ayında, 12 yıl sonra ilk kez Mısır’ı ziyaret etmişti
(Fotoğraf: AA)
TIKLAYIN | Erdoğan, 11 yıl sonra ilk kez Kahire’ye gitti; Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ile kameralar karşısına geçti: Gündemin ilk sırasında Gazze var
METİN KAAN KURTULUŞ YAZDI | Erdoğan 11 yıl sonra, ‘Asla barışmam’ ve ‘katil’ dediği Sisi’nin başkentine gidiyor; 10 soruda Türkiye-Mısır ilişkilerinin dünü ve bugünü
Görüşme, bölgede tansiyonun çok yüksek olduğu bir dönemde gerçekleştirilecek. İsrail, cuma sabahı İran’ın 13 Nisan saldırılarına karşılık olarak İran topraklarına saldırdı. Saldırıda füze kullanılmadığı ve can kaybı olmadığı belirtilse de sürecin devamında yaşanabilecekler başkentler tarafından yakından takip ediliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 12 yıl sonraki ilk ziyaretinin gündeminde Gazze vardı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır’ı kapsayan üç günlük yurtdışı seyahati kapsamında, 12 yıl sonra ilk kez, 14 Şubat’ta Kahire’ye gitmişti.
Ziyaret kapsamında gerçekleştirilen görüşmelerin ardından kameralar karşısına geçen iki lider, başta Gazze olmak üzere bölgesel konulara ilişkin iş birliği mesajı vermiş ve iki başkentin “el ele vererek Gazze konusunda çok iyi sonuçlar elde edeceğini” kaydetmişti.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, Erdoğan’ın ülkesini on yılı aşkın bir süre sonra ziyaret etmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, “İki ülke arasında yeni bir sayfa açıyoruz” ifadelerini kullanmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Gazze’de akan kanın durması için Mısırlı kardeşlerimizle iş birliği ve dayanışma halinde olmaya devam edeceğiz. Orta vadede Gazze’nin yeniden toparlanması ve imarı için de Mısır’la birlikte çalışmaya hazırız” demişti.
Türkiye-Mısır Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin cumhurbaşkanları başkanlığında
yeniden tesisine ilişkin Ortak Bildiri imzalanmıştı
(Fotoğraf: AA)
Erdoğan, “Asla barışmam” ve “katil” dediği Sisi’nin başkentine gitti
17 Aralık 2010’da Tunus’ta başlayan gösterilerin diğer Arap ülkelerinde yayılmasıyla başlayan “Arap Baharı” süreci, hem bölge siyasetinde hem de Ankara-Kahire hattında önemli kırılmalar yaratmıştı. 2011 yılında eylemler Mısır’a da uğramış ve 11 Şubat 2011’de dönemin Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek protestolar nedeniyle istifa etmişti.
2012 yılında yapılan ilk seçimlerde Müslüman Kardeşler üyesi Muhammed Mursi cumhurbaşkanlığına seçilmişti. Ancak eylemlerin etkisini sürdürdüğü Mısır’da 2013’te Genelkurmay Başkanı Sisi liderliğindeki silahlı kuvvetler, yönetime el koyduğunu ve Mursi’nin görevden alındığını açıklamıştı.
Ankara darbeyi kınadı ve gelecekte Mısır’ın başına geçecek Mursi’yi bir ‘tiran’ olarak nitelemeye başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, darbenin hemen ardından Sisi’yi “darbeci”, “zalim,” “diktatör” ve “katil” olarak nitelendirdi.
Hatta 31 Mart 2019 seçimlerine giden süreçte Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Ekrem İmamoğlu ile Sisi’yi kıyaslayarak “Sisi mi diyeceğiz, Binali Yıldırım mı?” demişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 20 Haziran 2019’da verdiği bir röportajda da
“Beni Sisi’yle barıştırmak isteyenler var. Asla kabul etmiyorum, etmem de. Halkın yüzde 52 oyunu almış olan Mursi’yi ve arkadaşlarını mahkum eden bir kişiyle karşı karşıya gelmem” ifadelerini kullanmıştı.
| İlişkilerde normalleşme
Türkiye’de İhvan’a (Müslüman Kardeşler) bağlı kişiler tarafından işletilen bazı televizyon kanallarının çalışmalarının durdurulması, iki ülke arasında normalleşme sürecinin kapısını araladı. Mayıs 2021’de, Mısır ve Türkiye’de iki ülke arasında dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde ikili düzeyde ve bölgesel bağlamda ilişkileri normalleştirmek için gerekli adımları görüşmek üzere iki tur keşif görüşmeleri yapıldı. Mayıs 2021’de, Mısır ve Türkiye’de iki ülke arasında dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde ikili düzeyde ve bölgesel bağlamda ilişkileri normalleştirmek için gerekli adımları görüşmek üzere iki tur keşif görüşmeleri yapıldı. Türkiye’den Mısır’a 2013’ten sonra bakanlar düzeyinde ilk ziyaret, dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin Haziran 2022’de İslam Kalkınma Bankası’nın yıllık toplantısına katılmak için Kahire’ye gitmesiyle gerçekleşti. 23 Ağustos 2022’de Türkiye Ticaret Bakanlığı’nca Kahire’de Türk ve Mısırlı işadamları arasında bir görüşme gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Mısırlı mevkidaşı Sisi ile Kasım 2022’de Dünya Kupası kapsamında görüşmesi, iki ülke arasındaki istişare ve yakınlaşmayı zirveye taşıdı. Mısır Cumhurbaşkanlığı da bu görüşmeyi “ilişkilerin geliştirilmesinin başlangıcı” olarak niteledi. İki ülke arasında karşılıklı yapıcı açıklamalar devam ederken, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Mısır’ın depremzedeler için insani yardım malzemesi göndermesi, Sisi’nin Erdoğan’ı araması ve Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri’nin 27 Şubat’ta Türkiye’yi ziyaret etmesi Mısır-Türkiye son dönem ilişkileri zirveyi gördü. Dönemin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Şükri ile görüşmesinin ardından, “Mısır, Akdeniz bölgesi ile Arap ve İslam dünyası için önemli bir ülkedir. Mısır’ın güçlü olması hepimizin çıkarınadır” dedi.
29 Mayıs’ta Sisi, Erdoğan’ı arayarak 14-28 Mayıs seçimlerini kazanarak tekrar Cumhurbaşkanı seçilmesini tebrik etti. Bu görüşmede büyükelçi ataması konusunda hemfikir kalındı. 4 Temmuz’da taraflar karşılıklı atamalarla ilişkileri büyükelçi seviyesine çıkarma kararı aldıklarını duyurdular. Türkiye, Kahire Büyükelçisi olarak Büyükelçi Salih Mutlu Şen’i, Mısır ise Ankara Büyükelçisi olarak Amr Elhamamy’i görevlendirdi. Erdoğan ve Sisi, Dünya Kupası temasının ardından 10 Eylül 2023’te Hindistan’daki G20 Liderler Zirvesi kapsamında masaya oturdular. 4 Temmuz 2023’te taraflar, 10 yıl sonra karşılıklı olarak büyükelçi atama kararı aldı. Türkiye-Mısır ortak açıklamasında, “Türkiye Cumhuriyeti ve Mısır Arap Cumhuriyeti iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin büyükelçilik seviyesine çıkarıldığını duyururlar. Türkiye, Kahire Büyükelçisi olarak Büyükelçi Salih Mutlu Şen’i, Mısır ise Ankara Büyükelçisi olarak Amr Elhamamy’i aday göstermişlerdir” denildi. 13-14 Ekim’de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Mısırlı mevkidaşı Şukri’nin davetiyle normalleşme görüşmeleri kapsamında Kahire’ye gitti. Görüşmeler kapsamında, Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerin tüm boyutlarıyla ele alınmasının, güncel bölgesel gelişmeler ve uluslararası konularda görüş alışverişinde bulunulmasının öngörüldüğü belirtilmişti. Bakan Fidan daha sonra 5 Şubat’ta Türkiye ile Mısır arasındaki normalleşme süreci kapsamında Mısır’ın Türkiye’den insansız hava aracı (İHA) almasının gündemde olduğunu söylemişti. Fidan, “Mısır’da çok sayıda Türk yatırımcısı var, biz bu yatırımları artırmak istiyoruz. Mısır bizim için kardeş ve dost ve imkanların olduğu bir ülke” demişti. Son olarak ise Ankara-Kahire hattında en önemli normalleşme adımı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 14 Şubat’ta başkente gerçekleştirdiği 12 yıl sonra ilk resmî ziyaret oldu. |
